سلامت روان، یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین جنبه‌های سلامت فردی محسوب می‌شود که امروزه به دلیل توجه‌ای که در علم روانشناسی و مشاوره به آن شده است و همچنین اثبات تأثیر بالا آن در کیفیت زندگی، بیشتر از همیشه مورد توجه قرار گرفته است.
منظور از سلامت روان، حفظ و نگهداری سلامت روان و ذهن می‌باشد و افرادی که قصد دارند روان خود را سلامت نگهدارند، بایستی مشکلات روانی خود را به خوبی شناخته و برای رفع آنان بهترین عملکرد را داشته باشند. در این مقاله در وب سایت باتو ۲۴ قصد داریم به معرفی کامل و جامع سلامت روان و راه‌های افزایش آن بپردازیم.
سلامت روان چیست؟
همانطور که اشاره کردیم، سلامتی روان برخورداری از هماهنگی و حفظ تعادل بین عوامل مختلف روانی و شناختی می‌باشد که بر روی سلامت افراد تأثیر‌گذار است. از مهم‌ترین عوامل سلامتی روان می‌توانیم به
- شخصیت
- خانواده و اجتماعی
- محیط کار
- سبک زندگی
و… اشاره کنیم. سلامت روان به دلیل اینکه می‌تواند در بخش‌های مختلف و متعدد زندگی انسان‌ها تأثیر‌گذار باشد، بسیار مهم است. تأثیر بسیار بالا سلامتی روان بر جنبه‌های مختلف زندگی باعث شده است در حال حاضر کلینیک‌های مشاوره و روانشناسی‌های بسیاری در سرتاسر جهان به این موضوع بپردازند و سعی کنند با استفاده از روش‌های موجود، کیفیت آن را ارتقا ببخشند.
عوامل مهم سلامت روان
همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم، سلامت روان از مهم‌ترین جوانب سلامتی به حساب می‌آید. سلامت روان خود از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است و عوامل مختلفی دارد. در ادامه برخی از مهم‌ترین عوامل ایجاد و ارتقا سلامت روان خواهیم پرداخت.
توسعه فردی و رشد
یکی از مهم‌ترین و تأثیر گذار‌ترین جنبه‌های سلامت روان، رشد و توسعه است که بایستی به صورت مداوم انجام شود. منظور از این عامل این است که فرد یا افراد برای اینکه بتوانند روان خود را سلامت نگه دارند، بایستی به صورت پیوسته برای بهبود عملکرد خود مانند یادگیری مهارت‌های جدید فردی و توسعه روابط اجتماعی و فردی تلاش کند.
توسعه فردی و رشد در بلند مدت می‌تواند جنبه‌های مختلفی از زندگی همچون احساس شادی و خرسندی، بهبود عملکرد شغلی، رسیدن به اهداف و… را بهبود ببخشید که تمامی آن‌ها در کنار یکدیگر باعث می‌شود سلامت روان بهبود یابد.
افزایش ارتباطات قوی
ارتباطات اجتماعی و خانوادگی زمانی که به صورت سالم و مؤثر انجام می‌شود می‌تواند در بهبود سلامت روان بسیار مؤثر باشد. توانایی برقراری ارتباط با دیگران در اجتماع، محل کار و… می‌تواند نشان دهنده ارتباطات قوی باشد.
بسیاری از افراد نمی‌توانند به خوبی با دیگران در امور ساده و روزمره ارتباط برقرار کنند و دارای اختلال ارتباطی یا اختلال اسکیزوئید می‌باشند. رفع این نوع اختلالات می‌تواند در بهبود ارتباطات با دیگران بسیار مؤثر باشد و همچنین باعث بهبود سلامت روان افراد شود.
داشتن استقلال و خودکفایی
خودکفایی و استقلال از دیگر شاخصه‌های مهمی است که می‌تواند در کیفیت زندگی و سلامت روان تأثیر‌گذار باشد. منظور از استقلال به این معنی است که افراد بتوانند در مقابل مشکلات و چالش‌های زندگی بهترین تصمیم را اتخاذ کنند.
همچنین خودکفایی باعث می‌شود افراد بتوانند توانایی پذیرش مسئولیت‌های زندگی خود را داشته باشند و در مواجه با موانع بهترین تصمیم ممکن را بگیرند. ناگفته نماند اگر افراد بتوانند به خوبی به استقلال و خود کفایی برسند، بدون شک می‌توانند بسیاری از مشکلات و اختلالات خود مانند اعتماد به نفس را بهبود ببخشند.
رضایتمندی و شادمندی
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های سلامت روان، رضایتمندی و شادمانی می‌باشد. منظور از شادی و رضایتمندی، حالتی است که افراد از زندگی خود و احساساتی که نسبت به زندگی دارد، راضی می‌باشد. شاد بودن و احساس رضایت نسبت به زندگی علاوه بر اینکه می‌تواند سلامت روان را تقویت کند و آن را بهبود ببخشید، می‌تواند باعث کاهش استرس، افزایش رضایت از زندگی، نگرش مثبت و ارتقا روابط شخصی و فردی شود.
ناگفته نماند، شادی در زندگی نیازمند به انجام فرایند‌های سلسله‌وار است که نیازمند به تلاش بسیار می‌باشد. همچنین لازم به ذکر است که شادی به طور کلی به دو دسته کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم می‌شود. شادی کوتاه مدت احساس رضایت و خرسندی در مدت زمانی کوتاه می‌باشد اما شادی بلند مدت به طور کلی مرتبط با احساس خوشبختی و رضایتمندی از زندگی می‌باشد.
کنترل احساسات و تفکرات
یکی دیگر از مهم‌ترین عوامل حفظ سلامت روان و بهبود آن در زندگی، کنترل احساسات و تفکرات منفی می‌باشد. بسیاری از افراد به دsلیل اینکه نمی‌توانند به خوبی احساسات و افکار خود را در موقعیت‌های مختلف کنترل کنند، دچار آسیب می‌شوند و سلامت ذهن و روان دچار آسیب می‌شود.
برای کنترل احساسات در موقعیت‌های مختلف، راهکار‌های متعددی مانند نگرش مثبت، مدیریت اضطراب و استرس، مهارت حل مسأله، ذهن آگاهی و… وجود دارد که می‌تواند به افراد کمک شایانی کند. همانگونه که گفتیم، کنترل بر احساسات و تفکرات اگرچه از بهترین راهکار‌های حفظ و ارتقا سلامت روان است، اما یادگیری و تسلط بر این مهارت نیازمند به تلاش و تمرین مداوم دارد. افرادی که می‌توانند در شرایط مختلف بر احساسات خود به خوبی مسلط باشند، عموماً حس بهتری نسبت به زندگی دارند و احساس شادی در آنان بیشتر است.
هدفمندی
انسان‌ها برای زندگی کردن نیازمند به‌امید و انگیزه هستند و در همه حال به آینده خود و موقعیت‌هایی که قرار است در آینده در آن قرار داشته باشند، فکر می‌کنند. در جامعه از انسان بدون هدف به عنوان انسان افسرده و بی‌انگیزه شناخته می‌شود و این نوع افراد نمی‌توانند نسبت به آینده‌امید داشته باشند.
این چنین افراد از سلامت روانی متعادلی برخوردار نیستند و به طور قطعی سلامت روان خود را از دست داده‌اند. داشتن هدف و انگیزه یکی از مهم‌ترین مفاهیم سلامت روان محسوب می‌شود که به افراد در جهت دستیابی به آرزو‌ها و اهداف و همچنین بهبود جنبه‌های مختلف زندگی فردی و اجتماعی کمک می‌کند.
لازم به ذکر است که هدفمندی بایستی براساس شرایط و شخصیت افراد به صورت کاملاً واقع‌گرایانه انجام شود. بسیاری از افراد در زمینه خانوادگی، شغلی، تحصیلی و… هدف‌هایی دارند اما این هدف‌ها بایستی کاملاً براساس توانایی‌ها و شرایط موجود تعیین شود.
جمع‌بندی
در این مقاله در وب سایت باتو ۲۴ سعی کردیم به صورت کامل و جامع به معرفی سلامت روان و عوامل بهبود، ارتقا و حفظ آن بپردازیم. همانطور که در این مقاله چندین بار به آن اشاره کردیم، سلامت روان می‌تواند بر از جنبه‌های مختلف زندگی تأثیر بگیرد و بر جنبه‌های مختلفی از زندگی تأثیر داشته باشد. به دلیل اهمیت بالا سلامت روان در کیفیت زندگی، دریافت مشاوره فردی برای افراد می‌تواند بسیار سودمند باشد.